समर कॅम्प म्हणजे ग्रामीण भागातील मुलांना नवीन गोष्ट . उन्हाळ्याच्या सुट्टीत असे सेमिनार होतात हे फक्त काही मुलांना माहित असते एवढंच. माझ्या शाळेतील मुलानांही समर कॅम्प आणि त्या अंतर्गत होणाऱ्या ऍक्टिव्हिटीचा अनुभव मिळावा या हेतूने या वर्षी पहिल्यांदाच माझ्या जिल्हा परिषद शाळेत समर कॅम्प चे आयोजन करण्याचे ठरविले . आराखडा तयार केला ,कोणकोणत्या ऍक्टिव्हिटी घ्यायच्या , त्यासाठी काय काय साहित्य लागेल या आणि अशा अनेक गोष्टींची यादी तयार केली.क्राफ्टिंग,आकाशदर्शन,रोपवाटिका तयार करणे,विज्ञान कार्यशाळा,बॉलीवूड डान्स कार्यशाळा,कलाजत्रा ,डिझायनिंग ड्रेस workshop , मॉडेल डिझायनिंग workshop,वारली चित्रकला ,भाषिक खेळ,सापांविषयी माहिती,परदेशातील विद्यार्थ्यांशी सांस्कृतिक देवाणघेवाण,मुंबई येथील नेहरू सेंटर येथे फिल्ड ट्रिप,अक्षर कार्यशाळा,आनंद मेळावा,लोकनृत्य कार्यशाळा,गोष्टींची शाळा या सर्व विषयांचा समावेश या समर कॅम्प मध्ये केला. सर्व ठरल्यावर या ऍक्टिव्हिटी घेण्यासाठी लोकांची शोधाशोध सुरु झाली आणि काय भारी माणसे यावेळी भेटली . कुलकर्णी मॅडम,गौरव सर,अपर्णा ताई,भावना मॅडम ,अनुषा,तेजल,श्रीबा,प्राची ताई,संदीप,प्रियंका ताई, हनुमंता काका,मनन सर ,मलशेट्टी सर ,ऋषिकेश,प्राची ,कल्पेश ,राम हे प्रत्येक जण आपल्या क्षेत्रात उत्तम असूनही पाय अजूनही जमिनीवर रोवलेले.
खरं म्हणजे तुम्हा सर्वांमुळे मुलांना भरपूर देता आले. या समर कॅम्प मध्ये मुलांनी भरपूर मज्जा केली ,खूप हसले,खूप खेळले ,खूप शिकले. भविष्यातील उत्तम नागरिक होण्यासाठी हा अनुभव नक्कीच त्यांना फायद्याचा ठरेल .
तुमचे विशेष आभार….
Shirish sir
काही क्षणचित्रे
आकाशदर्शन
सुंदर अक्षर कार्यशाळा
Dance workshop
विदेशातील विद्यार्थ्यांशी सांस्कृतिक देवाणघेवाण
सर्किट तयार करणे
ओरिगामी
आनंद मेळावा
कलाजत्रा
गोष्टीची शाळा
फिल्ड ट्रिप -मुंबई
लोकनृत्य with प्राची
गोष्टींची शाळा - ऋषिकेश
विज्ञान सेमिनार
रोपवाटिका
समारोप
-------------------------------
नक्षत्रवन ही संकल्पना भारतीय संस्कृतीशी निगडित आहे. गेल्या काही वर्षांत वनसंपदेची अमर्याद तोड झाल्याने अनेक औषधी महत्त्व असणारी झाडे आता दुर्मिळ झाली आहेत. या झाडांना जगविण्यासाठी आता प्रयत्न करणे आवश्‍यक आहे. यासाठी प्रत्येक गावाने नक्षत्रवन ही संकल्पना राबविणे आवश्‍यक आहे. या वनामुळे नागरिकांना दुर्मिळ झाडांची माहिती होईल. या झाडांची उत्तम जोपासना केल्यावरच ती चांगल्याप्रकारे जगतात. नक्षत्रवनामध्ये निवडलेली झाडे ही जास्तीत जास्त प्राणवायूचा पुरवठा करणारी आहेत. त्याचप्रमाणे औषधी गुणधर्म असणारीही आहेत, त्यामुळे प्रदूषणावर मात करणारी जैविक विविधतेचे संवर्धन वृक्षलागवडीच्या माध्यमातून होते.
प्रत्येक नक्षत्राचे एक झाड असते. प्रत्येक व्यक्ती विशिष्ट नक्षत्रात जन्मलेली असते म्हणून त्या नक्षत्राचे झाड हे त्या व्यक्तीचा आराध्य वृक्ष समजला जातो. या समजाचा आधार घेऊन जनजागृती केल्यास निश्‍चितच या संकल्पनेला चालना मिळेल. या वनामध्ये प्रत्येक व्यक्तीने दर वर्षी एक झाड लावावे, त्याचे संगोपन करणे आवश्‍यक आहे.
विविध कारणांमुळे वातावरणातील कार्बन-डाय-ऑक्‍साईडचे प्रमाण वाढत आहे, त्यामुळेच जागतिक पातळीवर तापमानवाढ मोठ्या प्रमाणावर होऊ लागली आहे. वाढती जंगलतोड हे महत्त्वाचे कारण आहे. वृक्षलागवड, संवर्धन, जतन ही काळाची गरज झाली आहे.
नक्षत्रवनातील महत्त्वाची झाड- ः
नक्षत्राचे नाव ---- वृक्ष
अश्‍विनी --- कालरा
भरणी -----आवळा
कृत्तिका------ उंबर
रोहिणी------ जांभूळ
मृगशीर्ष --------खैर
आर्द्रा ---------कृष्णागरू (पर्यायी वृक्ष ः बेहडा, चंदन)
पुनर्वसू------ कळक
पुष्य -------पिंपळ
आश्‍लेषा -----नागचाफा
मघा -----वड
पूर्वा फाल्गुनी------- पळस
उत्तरा फाल्गुनी ------ पायर
हस्त------ जाई
चित्रा ------बेल
स्वाती -----अर्जुन
विशाखा -----नागकेशर
अनुराधा ------नागकेशर
ज्येष्ठा -------सावर
मूळ ----------राळ
पूर्वाषाढा ------वेत
उत्तराषाढा ------फणस
श्रवण-------- रुई
धनिष्ठा--------- शमी
शततारका --------कळंब (पर्यायी वृक्ष - कदंब/निव)
पूर्वा भाद्रपदा ------आंबा
उत्तरा भाद्रपदा------- कडुनिंब
रेवती -----------------मोह
सह्याद्रीच्या कुशीत लपलेले चांदर गाव आणि त्याभोवतीचा परिसर म्हणजे निसर्गाने भरभरून देणगी दिलेले वरदान आहे . पण त्याच बरोबर , कष्ट, हाल, अंधार आणि अशा गोष्टी येथील लोकांच्या वाट्याला आल्या आहेत ; ज्या सामान्य माणसाला नको वाटतात. ज्या गोष्टी आपल्याला संकटे वाटतात त्या येथील लोकांच्या दैनंदिन जीवनाचा एक भाग आहे असे म्हणायला हरकत नाही. मागच्या महिन्यात संकल्प , अविनाश आणि त्याचा दक्षिण आफ्रिकेतील मित्र आरिमामी यांनी या चांदर आणि परिसरातील जीवनमान आणि अडचणी यांवर आधारित एक १५ मिनिटांची शॉर्ट मुव्ही तयार केली. या तरुण मुलांनी केलेला हा प्रयत्न नक्कीच बाहेरील जगाची या भागातील लोकांशी ओळख करण्यास मदत करेल.
संकल्प , अविनाश आणि आरिमामी तुम्ही फार कमी वेळात कष्टाने हे साध्य केले ,खूप अभिनंदन आणि शुभेच्छा.
या शॉर्ट मुव्हीचे स्क्रिनिंग २६ जानेवारी २०२२ ला चांदर गावात च होणार आहे. नक्की या.
मागील दोन वर्षांपासून कोरोनाने जे थैमान घातले आहे त्यात सर्वात जास्त नुकसान हे शिक्षण क्षेत्राचे आणि शाळकरी मुलांचे झाले आहे. lockdown काळातही शिक्षक म्हणून जे जे मुलांना देता येईल ते देण्याचा प्रयत्न प्रत्येकानी केला आणि करत आहेत. दिवाळीच्या आधी शाळा काही प्रमाणात सुरु झाल्या आणि सर्व शिक्षक , पालक आणि मुलांना फार आनंद झाला. परंतु. हा आनंद फार जास्त वेळ टिकला नाही. ओमायक्रॉन मुले शाळेला पुन्हा कुलूप लागले आणि Online शिक्षण पुन्हा सुरु झाले.
ऑनलाइन शिक्षण हाच सध्या पर्याय असला तरी त्यामुळे विद्यार्थ्यांवर होणारे दूरगामी विपरीत परिणाम आपल्याला लक्षात ठेवले पहिले. असो , यावर चर्चा म्हणून हा लेख नाही.
जोपर्यंत मुलांपर्यंत शिक्षक पोहचणार नाही तोपर्यंत मुलेही आनंदाने शिकणार नाही असे मला वाटते.
सध्या माझी शाळा ज्या गोऱ्हे बुद्रुक गावात आहे ते गाव म्हणजे निसर्गाची खाण. झाडे, नदी , भरपूर पाणी , पक्षी हे रोजचेच दृष्य . एकदा असेच गावात फिरताना ' ग्रीन थंब ' यांच्या पुढाकाराने तयार केलेल्या ही मोकळी झोपडी मला दिसली.
चारही बाजूला हिरवीगार शेती आणि पुढे भली मोठी नदी (धरणाचा पाणीसाठा ) असे एकंदरीत चित्र त्या झोपडीत बसल्यावर दिसते. शांत वातावरण ,पक्ष्यांचा चिवचिवाट ,नदीच्या पाण्याचा मंद आवाज या गोष्टी अलगत कानावर पडतात आणि आपण कुठेतरी ध्यान साधनेला आलो कि काय, असे वाटते.
दुसऱ्या दिवसापासून माझे थोडे विद्यार्थी आणि मी येथे बसून अभ्यास करू लागलो. हळूहळू मुले वाढली आणि आता या झोपडीला शाळेचे स्वरूप मिळाले. योगा, खेळ यापासून सुरू केलेल्या या वर्गात आता मुले विज्ञान आणि गणिताचाही अभ्यास मोठ्या आवडीने करतात. वाचनाचा तास असो किंवा इंग्रजीचे कोडे मुले सर्व ऍक्टिव्हिटी आनंदाने येथे करतात .
'ग्रीन थंब ' हा उपक्रम ले. कर्नल सुरेश पाटील (निवृत्त ) यांच्या पुढाकाराने सुरु झाला आहे. राष्ट्रीय एकात्मतेचा ध्वज खांद्यावर घेऊन माणुसकीच्या विचारांसाठी व पर्यावरण संरक्षणासाठी काम करणे हेच ब्रीद आता पाटील सरानी अंगिकारले आहे असे म्हणायला हरकत नाही.
'जस्टीस फॉर जवान ' , 'छत्रपती शिवाजी मुस्लिम ब्रिगेड ' या आणि अशा समाजपयोगी संस्थांद्वारे सुद्धा त्यांनी अनेक कार्य केले आहे.
काल त्यांना भेटण्याचा योग आला . घरदार विकून भाड्याच्या घरात राहूनही देशसेवा , समाजसेवा अविरत सुरु ठेवलेल्या या व्यक्तीकडून अनेक गोष्टी मला शिकता आल्या. साधे राहूनही मोठे होता येते हे त्यांच्याकडे पाहूनच समजते. खडकवासला धरणक्षेत्रात निसर्ग संवर्धनात मोलाची भूमिका बजावणारे पाटील सरानी त्यांच्या घरी सुद्दा निसर्गाचे संगोपन फार आत्मयतीने केले आहे.
१९७१ च्या भारत - पाक युद्धात लढलेले हे भारतमातेचे सुपुत्र निवृत्त झाल्यानंतरही देशसेवेचे व्रत पळत आहेत असे म्हणायला हरकत नाही. जयहिंद सर.
The education sector and school children have suffered the most in the last two years. Even during the lockdown, as a teacher, everyone tried and is trying to give what they can to the children. Schools started somewhat before Diwali and all the teachers, parents and children were very happy. But. This happiness did not last long. Omicron re-locked the school and online learning resumed.
Although online learning is an option right now, we have noticed that it has far-reaching adverse effects on students. I don't think children will learn happily unless the teacher reaches out to them.
The village where my school is currently located in Gorhe Budruk is a mine of nature. Trees, rivers, plenty of water, birds are a daily sight. Once while walking around the village, I saw this empty hut built by 'Green Thumb' initiative. The overall picture of greenery on all four sides and a large river (dam reservoir) in front of the hut can be seen. The quiet atmosphere, the chirping of birds, the faint sound of the river water are all heard separately and it seems as if you have come somewhere to meditate.
From the next day my little students and I sat here and started studying. Gradually the number of children grew up and now this hut has got the look of a school. Starting from yoga and sports, the children now study science and mathematics with great interest. Whether it's a reading hour or an English puzzle, kids happily do all the activities here.
'Green Thumb', has been started with the initiative of Colonel Suresh Patil (Retd.). Patil Sir has now embraced the spirit of working for the cause of humanity and protection of the environment by carrying the flag of national unity on his shoulders.
He has also done a lot of work through 'Justice for Jawan', 'Chhatrapati Shivaji Muslim Brigade' and other such social organizations.
Yesterday I met him. I learned many things from this person who continued his national service and social service even after selling his house and living in a rented house. One can understand that one can grow up even by being simple. Patil Sir, who plays an important role in the conservation of nature in the Khadakwasla dam area, has taken care of nature in his home with great care.
I strongly say that, sons of Bharatmata, who fought in the Indo-Pak war of 1971, are still on a vow of national service after their retirement. Jaihind Sir.
सर मी तुमच्या online तासाला जॉईन होत जावू का ?
काल सानिया चा फोन आला आणि तिने हॅलो म्हटल्यावर हाच पहिला प्रश्न केला .. या शैक्षणिक वर्षात सानिया आमची शाळा सोडून दुसऱ्या शाळेत गेली . तिच्या वडिलांना दुसरीकडे काम मिळाले . आता ती तिकडेच शाळेत आहे. सध्या सगळीकडेच online classes सुरु आहेत. सानिया ला तिकडे काही समजेना म्हणून तिने मला विचारले असेल कि , "सर मी तुमच्या online तासाला जॉईन होत जावू का ? "
ती आजपासून तासाला जॉईन झाली. आमच्या तासातील वातावरण बघून तिला भारी वाटलं . खरंच विद्यार्थी शिक्षकांना विसरत नाही हे खरे आहे.
Subscribe to:
Posts (Atom)